Bashkimin Evropian në mënyrë që të frenojë migrimin e paligjshëm, por ekspertët janë skeptikë për realizimin.
Nga dy deri në tre milionë shtetas të vendeve të treta (TCN) vendosen çdo vit në BE për të punuar ose studiuar, ndërsa deri në 200,000 njerëz mbërrijnë në bllokun 27-vendesh ilegalisht, sipas Komisionit.
Megjithatë, Evropa lufton me mungesa të rënda të fuqisë punëtore, të cilat janë rritur gjatë dekadave të fundit dhe pritet të përkeqësohen më tej, ndërsa popullsia vazhdon të jetë më e vjetër dhe ndërkohë blloku kërkon të transformojë ekonominë e tij për t’u bërë më e gjelbër dhe më dixhitale.
Sipas një vlerësimi nga Parlamenti Evropian dhe i publikuar në shtator 2021, “mungesa e fuqisë punëtore vihet re për punë me aftësi të larta dhe me aftësi të ulëta”.
Kjo është pjesërisht sepse shumica e lejeve të vlefshme të lëshuara janë bërë për bashkim familjar me më pak se një në pesë leje qëndrimi të lëshuara për arsye pune.
Për më tepër, vetëm 1.6% e lejeve të qëndrimit për herë të parë të lëshuara në 2019 për shtetasit e vendeve të treta ishin nën Direktivën e Kartës Blu – një skemë në mbarë BE-në për të tërhequr punëtorë të kualifikuar.
Sipas një konsultimi publik të vitit 2020, sektorët që parashikohen të kenë vështirësi më të madhe në të ardhmen përfshijnë kujdesin shëndetësor, bujqësinë, pylltarinë dhe peshkimin, si dhe teknologjinë e informacionit dhe komunikimit, shkruan Euronews.
‘Një rrugë e fortë përpara’
Ylva Johansson, Komisionerja e BE-së për Çështjet e Brendshme, zbuloi planet e Brukselit javën e kaluar, duke theksuar se “migrimi ligjor është thelbësor për rimëkëmbjen tonë ekonomike, tranzicionin dixhital dhe të gjelbër dhe për krijimin e kanaleve të sigurta për në Evropë, duke reduktuar migrimin e parregullt”.
“Kam besim se po vendosim një rrugë solide përpara për të tërhequr talente të reja në BE për sot dhe nesër,” shtoi ajo.
Sipas propozimeve të komisionit, qytetarët që vendosen në BE do të jenë në gjendje të marrin statusin e rezidentit afatgjatë pas pesë vjetësh në bllok, pavarësisht nëse ata lëvizin midis vendeve anëtare ose ndryshojnë punëdhënës kur të dy skenarët aktualisht rivendosin orën.
Planet synojnë gjithashtu të lehtësojnë procesin e marrjes së një leje pune dhe qëndrimi afatgjatë drejtpërdrejt nga vendet e origjinës së migrantëve të mundshëm, të reduktojnë kohën e përpunimit dhe të thjeshtojnë bashkimin familjar.
Brukseli dëshiron të krijojë një platformë në mbarë bllokun ku shtetasit jo-BE mund të ngarkojnë CV-në e tyre për të ndihmuar kompanitë evropiane të kërkojnë njerëz me aftësitë që u nevojiten.
Komisioni dëshiron që platforma të funksionojë deri në verën e vitit 2023, megjithëse shpreson që një nismë pilot do të hapet deri në verën e ardhshme për të lehtësuar integrimin në tregun e punës të refugjatëve ukrainas.
Pushtimi rus i Ukrainës, i cili filloi më 24 shkurt, ka ndryshuar shifrat e migracionit në të gjithë BE-në. Më shumë se 5.5 milionë njerëz, kryesisht gra dhe fëmijë ukrainas, kanë ikur tani në vende të sigurta në vendet fqinje dhe vendet e tjera anëtare të BE-së.
Brukseli ka aktivizuar Skemën e tij të Mbrojtjes së Përkohshme, duke u dhënë refugjatëve ukrainas akses në tregun e punës, si dhe në kujdesin shëndetësor dhe arsimin për të paktën tre vjet.
Shumica e refugjatëve ukrainas shpresojnë për një zgjidhje të shpejtë të luftës që do t’u mundësonte atyre të kthehen në shtëpi sa më shpejt të jetë e mundur, por sa më gjatë të zgjasë lufta e Rusisë, aq më shumë ka të ngjarë që disa të vendosen përgjithmonë në BE.
Burokracia e BE-së, dallimet dhe diskriminimi
Për Silvia Carta, Analiste e Politikave në Qendrën e Politikave Evropiane (EPC), “paketa e migracionit legal është pritur prej kohësh, dhe jo vetëm si një mënyrë për të përshtatur migrimin më pozitivisht, duke u larguar nga një qasje e sigurimit”.
“Nëse ka ndonjë gjë, këto propozime duhet të ishin paraqitur më herët. Megjithatë, ne duhet të pranojmë se komisioni ka punuar shumë për të adresuar gjithashtu përfshirjen në tregun e punës të ukrainasve të zhvendosur.”
Megjithatë, tha ajo, “këto nisma kanë potencialin për të ndihmuar në rritjen e migracionit legal” dhe ofrojnë “mundësi konkrete për pranimin dhe integrimin në tregun e punës të shtetasve jo-BE, për të forcuar të drejtat e tyre dhe për të parandaluar shfrytëzimin”.
Propozimet fillimisht do të duhet të negociohen midis parlamentit dhe këshillit dhe pasi të miratohen, legjislacioni mund të mos transpozohet në mënyrë uniforme në shtetet anëtare dhe/ose të mos ketë dukshmëri.
“Të gjitha instrumentet e mëparshme të migracionit legal (legjislativë dhe jo) vuanin nga boshllëqe të mëdha në transpozim dhe zbatim në nivel të shteteve anëtare. Për shembull, sa i përket Direktivës së Banorëve Afatgjatë në formën e saj aktuale, shtetet anëtare vazhduan të lëshonin leje kombëtare që jepnin një grup më i ulët i të drejtave,” shpjegoi Carta.
Vështirësia për të njohur kualifikimet e tyre në BE, si dhe diskriminimi mund të jenë gjithashtu pengesa për të mbushur boshllëkun e aftësive.
Sipas të njëjtit raport të parlamentit, shtetasit e vendeve të treta me arsim të lartë kanë më shumë gjasa të punojnë në punë me aftësi të ulëta ose të mesme sesa qytetarët e BE-së (48% kundrejt 20% në 2019).
Së fundi, nëse propozimet do të reduktojnë gjithashtu migracionin e paligjshëm, është gjithashtu e paqartë.
“Unë jam skeptik se propozimet e Komisionit do të reduktojnë migrimin e paligjshëm, të paktën në afat të shkurtër. Gjithmonë do të ketë njerëz që nuk përshtaten mirë në një kategori aftësish, por ende duan të migrojnë, ose që janë tashmë në BE, por me një vizë që skadon dhe dëshiroj të qëndrojë, por nuk kam asnjë mënyrë ligjore për ta bërë këtë”, tha Luigi Scazzieri, bashkëpunëtor i lartë i kërkimit në Qendrën për Reformën Evropiane (CER).
